ადგილები, ისტორიები - სამტრედიის ქალთა კავშირი

სამტრედიის ქალთა კავშირი პოლიტიკურად ერთ-ერთი ყველაზე აქტიური ინიციატივა იყო ქართული ფემინიზმის ისტორიაში. კავშირს 1917 წლის ზაფხულში ჩაეყარა საფუძველი. გაერთიანებაში სხვადასხვა წრისა და სოციალური სტატუსის ქალებმა მოიყარეს თავი „სპეციალური დედაკაცური ინტერესის დასაცავად.“  ეს უპარტიო ორგანიზაცია იყო, რომელიც ქალთა უფლებებისთვის იბრძოდა. კავშირს დაარსებისთანავე  ბევრი წინააღმდეგობა შეხვდა, მაგრამ მის ხანმოკლე არსებობას მაინც მოჰყვა მნიშვნელოვანი შედეგები.

სამტრედიის ქალთა კავშირი აქტიურად მოუწოდებდა ქალებს გაერთიანებისა და თანამშომრლობისკენ: „მამაკაცების გულგრილობამ ქალთა საკითხებისადმი და დედაკაცების სპეციალურმა გაჭირვებამ მიგვიყვანა იმ დასკვნამდე, რომ საჭიროა ორგანიზაციულად შეერთება,“ კრიტიკული იყო იმ ქალების მიმართ, რომლებიც სოლიდარობას არ გამოხატავდნენ თანაწორობისთვის მებრძოლი აქტივისტებისადმი: 

„იყავით, ქალბატონებო, თქვენთვის, განაგრძეთ თქვენი პირადი ბედნიერი ცხოვრება, მაგრამ ისეც მოიგონეთ, რომ ყველა ქალი თქვენებრ ბედნიერ ვარსკვლავზე არ იბადებიან და არიან სასტიკათ დაჩაგრულნი, მრავალ უსამართლოებისა და ძალმომრეობის გამოვლილნი“ წერდა გაზეთში „ხმა ქართველი ქალისა“ „სამტრედიელი ქალი“. „სამტრედიელი ქალი“ ერთ-ერთი აქტივისტის ფსევდონიმი იყო. სამწუხაროდ, მისი ვინაობა, როგორც კავშირის სხვა წევრებისა, უცნობია.  

ქალთა კავშირმა 1917 წლის ადგილობრივი აღმასრულებელი კომიტეტის არჩევნები გააპოსტესტა, სადაც მხოლოდ მამაკაცები იყვნენ წარმოდგენილნი. "სამტრედიელი ქალის" აღშფოთება ასე ჟღერდა: „მიკვირს, ღმერთმანი, ასეთი დაცინვა რად დავიმსახურეთ ქალებმა! იმ ჯგუფში, სადაც 26 მამაკაცი ამორჩეულია, ნუთუ ერთი ქალი არ უნდა გაერიათ?.. გვიყიჟინებენ ცოდნაა საჭირო, მუშაობა, პრაკტიკაო. უმუშევრად პრაკტიკა?.. ერთი ეს მიბრძანეთ, მამაკაცებო, თქვენ სწავლულნი დაიბადეთ? თუ სად შეიძინეთ ეგ პრაკტიკა, რომელზედაც ჩვენ გვიყიჟინებთ, იქნება თქვენ მეორე ნაბიჯის გადადგმა უპირველოდ იცით?" 

სამტრედიის ქალთა კავშირის შესახებ ჩემს მიერ მოკვლეული ჯერჯერობით ერთადერთი წყარო გაზეთი „ხმა ქართველი ქალისაა,“ რომელთანაც, როგორც აღინიშნა, აქტიურად თანამშრომლობდნენ კავშირის წევრები.  საქართველოს მასშტაბით გაზეთის გავრცელების ერთ-ერთი პუნქტი სწორედ  სამტრედია იყო.  

განცხადება გაზეთში "ხმა ქართველი ქალისა", 1917 წელი

თითქმის საუკუნის შემდეგ მაშინდელი ფოსტა-ტელეგრაფის ადგილმდებარეობის პოვნა, საიდანაც გაზეთი ვრცელდებოდა, გაჭირდა. ფოტოზე საბჭოთა კავშირის დროინდელი ფოსტა-ტელეგრაფის შენობაა აღბეჭდილი,  თუმცა, სავარაუდოდ, მაშინდელი ფოსტა ამ, ან მიმდებარე ტერიტორიაზე მდებარეობდა - როგორც წესი, რკინიგზის სადგურის მახლობლად.

ფოსტა-ტელეგრაფის შენობა დღეს
© ლიკა ლეჟავა 

წყარო:

„ხმა ქართველი ქალისა“, #8, #9, #22, 1917 წ.